Toelichting op de balans

(alle bedragen x € 1.000)

ACTIVA

Vaste activa

• Materiële vaste activa: gronden en terreinen, woonruimten/bedrijfsgebouwen, weg- en waterbouwkundige werken en machines, apparaten en installaties. Weg- en waterbouwkundige werken maken deel uit van activa met maatschappelijk nut.

• Financiële vaste activa: aandelen in gemeenschappelijke regelingen en leningen aan deelnemingen, overige langlopende leningen, overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van meer dan één jaar en bijdrage aan activa in eigendom van derden.

Verloop van de immateriële vaste activa

Verloop van de materiële vaste activa overige investeringen met een economisch nut

In het kader van artikel 35, 1b BBV worden de investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven in de balans afzonderlijk gerubriceerd.

Verloop van de materiële vaste activa investeringen waarvoor ter bestrijding van kosten een heffing kan worden geheven

Verloop van de materiële vaste activa investeringen in openbare ruimte met een maatschappelijk nut

De materiele vaste activa met een maatschappelijk nut zijn niet verhandelbaar zijn of bijdragen aan het genereren van middelen. Een groot deel van deze activa betreft wegen. De overige materiële activa betreft beschoeiingen en kadeconstructies.

Verloop van de financiële vaste activa

Gemeente Uithoorn neemt voor 50% deel in Greenpark Aalsmeer (GPA), gericht op de ontwikkeling van het bedrijventerrein GPA.

GPA is een aparte entiteit (B.V.) en actualiseert jaarlijks de grondexploitatieberekening om tijdig op (financiële) ontwikkelingen te kunnen anticiperen. De grondexploitatieberekening is door GPA geactualiseerd naar de huidige inzichten en is op dit op het moment van vaststellen van de jaarrekening van de gemeente Uithoorn de best mogelijk inschatting van programmering, fasering, ramingen, scenario’s, risico's en kansen en verwachte (financiële) uitkomsten. In de grondexploitatie van Green Park Aalsmeer zijn in 2020 ontwikkelingen geweest die leidden tot een negatief resultaat. In de jaarrekening van Uithoorn moet rekening worden rekening gehouden met een verlies op de grondexploitaties die samen met marktpartijen in een deelneming zijn ondergebracht. Deze verliezen komen tot uitdrukking in de voorziening GreenPark Aalsmeer. Uit hoofde van onze garantstelling is daarom een voorziening gevormd van € 0,77 miljoen. De berekening van dit verwachte verlies is gebaseerd op de jaarrekening 2020 van GreenPark Aalsmeer en de grondexploitatieberekening die door de deelneming is opgesteld en door de accountant van GreenPark Aalsmeer zijn gecontroleerd, aangevuld met een eigen risicoanalyse van de gemeente. De waardering van de deelneming en het bepalen van de hoogte van de voorziening is daarmee gebaseerd op de best betrouwbare inschatting die de deelneming en gemeente naar huidige inzichten maakt.

Belangrijke oorzaken van het tekort zijn planologische beperkingen in deelgebied 2, hogere civiele kosten van verontreinigde grond en uitstel van transacties als gevolg van Corona. Door de directie van GPA zijn aanvullende maatregelen genomen om het negatieve resultaat zoveel mogelijk te beheersen waaronder afstemming met alle afnemers waarmee een koop- of reserveringsovereenkomst is afgesloten over de planning van de grondafgiften.

De aflossing betreft reguliere aflossing van lopende leningen. De toename ontstaat door de toevoeging rente BNG zerolening, startersleningen, fietsprojectregelingen en de nieuwe duurzaamheidslening van de SVN. De Raad heeft op 23 april 2020 een krediet van € 0,25 miljoen beschikbaar gesteld voor het verstrekken van duurzaamheidsleningen door de SVN en daarvan is per balansdatum €0,10 miljoen verstrekt.

Voorraden

Gronden in exploitatie

De waardering van de gronden in exploitatie per 31 december 2020 is gebaseerd op geactualiseerde grondexploitaties, zoals recent geactualiseerd en vastgesteld door de raad op 1 juli 2021. De vastgestelde grondexploitatierekeningen zijn gebaseerd op de huidige inzichten en de naar dit moment best mogelijk inschatting van de ramingen, scenario’s en verwachte (financiële) uitkomsten.

Jaarlijks worden de exploitaties geactualiseerd om te anticiperen op ontwikkelingen. Deze actualisaties leiden tot aangepaste waarderingen van de gronden in exploitatie en hiermee samenhangende voorzieningen en risico’s in de jaarrekening 2020.

Programmering, fasering en omvang van ramingen blijven belangrijke onzekerheden. Na het moment van vaststellen van de jaarrekening 2020, zijn dit de beste en meest actuele inschattingen. Volgens de BBV voorschriften is het verplicht om jaarlijks op basis van het voorzichtigheids- en realisatiebeginsel tussentijds winst te nemen. De in 2020 genomen (tussentijdse) winsten voldoen aan deze eisen. De (tussentijdse) winsten en getroffen (extra) voorzieningen zijn de best betrouwbare inschattingen naar het moment van vaststellen van de jaarrekening 2020. Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar de toelichting in de paragraaf Grondbeleid

Ten opzichte van de omvang van de verliesvoorziening per 31-12-2019 is er een vermindering van de voorziening van € 720.000 te zien. Deze is het gevolg van het afsluiten van de reeds geruime tijd afgeronde 9 deelplannen van het project Legmeer West. Het saldo van € 566.000 negatief van deze deelplannen is bij afsluiting ten laste van de voorziening gebracht. Na afsluiting van deze deelplannen blijven nog 2 deelplannen actief: deelgebied Legmeer West 456 en het Leisure terrein. De nog uit te voeren activiteiten betreffen een zeer gering percentage (circa 2%) van de kosten van het oorspronkelijke totaalplan Legmeer-West. Daarnaast zijn de resterende kosten voor woonrijp maken binnen de grondexploitatie Rietkraag naar beneden bijgesteld. Conform WRO regelgeving kunnen kosten van openbare ruimte buiten het plangebied van een project alleen ten laste van een bouwproject worden gebracht voor dat deel dat ook daadwerkelijk van profijt is voor het project. Dit betreft het profijtbeginsel, een van de 3 toetsingscriteria voor het toerekenen van kosten aan grondexploitaties. Hierdoor wijzigde de eindwaarde van het project van negatief naar positief en kon de getroffen voorziening vrijvallen voor € 154.000. De toevoeging aan de voorziening exploitatierisico's is voor project Legmeer West, deelgebied 456. De verwachting is dat de werkzaamheden in dit deelgebied in 2021 worden afgerond. Hierna wordt op basis van een overeenkomst een afrekening met Eigen Haard opgesteld. In de grondexploitatie wordt nu rekening gehouden met een terugbetaling.

Deze ramingen zijn tot stand gekomen in geactualiseerde berekeningen met prijspeildatum 1 januari 2021. Hierbij zijn de volgende parameters gehanteerd:

• Looptijd maximaal 10 jaar;

• Prijspeildatum 1 januari 2021;

• Rente 1,92%;

• Indexatie kosten; 1,5%;

• Indexatie opbrengsten; 0%

Uitzettingen rentetypische looptijd < 1 jaar

De stand van de voorziening dubieuze debiteuren is aangepast aan de beoordeling per 31 december 2020. Het drempelbedrag in het kader van schatkistbankieren voor het begrotingsjaar waarover verantwoording wordt afgelegd bedraagt € 550. Voor de berekening is een begrotingstotaal van € 73.339 gehanteerd (totale lasten, na reservemutaties). Het bedrag dat buiten ’s Rijks schatkist wordt aangehouden bedraagt per kwartaal: 1e kwartaal € 509, 2e kwartaal € 617, 3e kwartaal € 399 en het 4e kwartaal € 423. In het 2e kwartaal is het drempelbedrag overschreden met € 67. Er is in kwartaal 2 een handmatige aanzuivering gedaan t.b.v. een geplande betaling. Deze betaling is uiteindelijk later uitgevoerd, waardoor de gemeente een aantal dagen teveel middelen buiten de schatkist heeft aangehouden.

Liquide middelen

De liquide middelen á € 848 staan vrij ter beschikking van de gemeente.

Overlopende activa

Dit betreft bedragen die betrekking hebben op 2020. Maar verwacht wordt in 2021 de bedragen te ontvangen.

Uitkeringen van het Rijk

Uitkeringen van overige Nederlandse overheidsinstellingen

*De uitgaven en inkomsten met betrekking tot de SLS subsidie Iepenlaan fase 1 en 2 hebben betrekking op de jaren vóór 2020. Artikel 52a van het BBV stelt dat per uitkering met een specifiek bestedingsdoel in een apart overzicht worden weergegeven. In eerdere jaren is dit niet op een dergelijke manier gepresenteerd in de toelichting op de balans en ten behoeve van de aansluiting met het saldo per 31-12-2020 van de nog te ontvangen bedragen is er voor gekozen om de mutaties op deze wijze te presenteren in de jaarrekening 2020.

PASSIVA

• Eigen vermogen: Algemene reserve en algemene en bestemmingsreserves.

• Voorzieningen: worden getroffen ten behoeve van voorzienbare risico’s. Voorzieningen voor het afdekken van exploitatierisico’s van de bouwgrondexploitatie zijn hier niet onder opgenomen, maar op de daarop betrekking hebbende actiefpost ‘Bouwgrondexploitatie’.

• Vreemd lang vermogen; opgenomen gelden van bankinstellingen voor de termijn langer dan één jaar en bij de gemeente gestorte waarborgsommen.

Vaste financieringsmiddelen

Verloop van de reserves

Toelichting Algemene risicoreserve

Doelstelling

De Algemene risicoreserve fungeert als buffer voor onverwachte financiële tegenvallers. De Algemene risicoreserve maakt een substantieel onderdeel uit van de weerstandscapaciteit.

Onderbouwing

De benodigde hoogte van de Algemene risicoreserve is afhankelijk van de risico’s. De hoogte van het risicoprofiel wordt vermenigvuldigd met een door de raad vastgestelde ratio om de benodigde omvang van de Algemene risicoreserve te bepalen. In de raadsvergadering van 24 mei 2012 over de nota Financieel gezond Uithoorn heeft de raad besloten een meer algemeen beleidskader vast te stellen omtrent de ratio. Indien het risico hoog is (groter of gelijk aan € 1 miljoen) en de kans dat dit zich voordoet is groter of gelijk aan 50% (1 x per 2-5 jaar) dan ratio 2 = goed. Anders volstaat ratio 1 = voldoende. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt nader ingegaan op de (wijziging van) aanwezige risico’s.

Voeding

De Algemene risicoreserve wordt gevoed vanuit de Budgetegalisatiereserve, indien de hoogte van de Algemene risicoreserve lager is dan de benodigde weerstandscapaciteit. Hiervoor wordt via een afzonderlijk raadsbesluit, of als onderdeel van een voortgangsrapportage, goedkeuring aan de raad gevraagd. Indien de Budgetegalisatiereserve onvoldoende hoog is, moet de reserve in een periode van 10 jaar op hoogte worden gebracht.

Bestemming

Indien een risico zich werkelijk voordoet kan worden besloten voor de financiële consequenties een beroep te doen op de Algemene risicoreserve. Hiervoor zal via een afzonderlijk raadsbesluit, of als onderdeel van een voortgangsrapportage, goedkeuring aan de raad worden gevraagd.

Toelichting Budgetegalisatiereserve

Doelstelling

Vanwege het relatief onvoorspelbare karakter van de hoogte en timing van toekomstige investeringen en lasten enige buffer in de besteding van (vrije) reserves te behouden.

Onderbouwing

Dit is de vrije reserve die onder meer gebruik wordt voor het bestemmen van het rekeningresultaat.

Voeding

De Budgetegalisatiereserve wordt gevoed door:

• Een voordelig rekeningsaldo.

• Een positief saldo van de herijking reserves.

Bestemming

De middelen van de Budgetegalisatiereserve worden aangewend voor de normale opvang van fluctuaties en tegenvallers. Voor zover de Budgetegalisatiereserve groter is dan nodig voor de normale functie van opvang van fluctuaties en tegenvallers, kan deze beschouwd worden als een algemene bestemmingsreserve en als zodanig worden ingezet voor dekking van investeringen of incidentele lasten. Bij de jaarrekening, een voortgangsrapportage of afzonderlijk voorstel zal de raad toestemming worden gevraagd om geld aan de Budgetegalisatiereserve te onttrekken.

Toelichting Reserve Budgetoverheveling

Doelstelling

Overheveling van budgetten

Onderbouwing

In de tweede Turap 2019 is de reserve budgetoverheveling gevormd. Tot en met 2018 vond overheveling van de budgetten plaats middels de (algemene) budgetegalisatiereserve. Aangezien deze reserve een ander doel dient is het transparanter om de overheveling van budgetten via de reserve budgetoverheveling te laten verlopen.

Toelichting Reserve Onderhoud gebouwen

Doelstelling

Egalisatie van het sterk fluctuerende onderhoud van gemeentelijke gebouwen. Deze gebouwen zijn opgenomen in de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen van de programmabegroting en aangeduid met Meerjaren onderhoudsplanning (MOP). Deze reserve is ingesteld bij de besluitvorming over de nota Financieel gezond.

Onderbouwing

Onttrekkingen en toevoegingen aan de reserve zijn gemaximaliseerd op de geplande uitgaven vanuit het beheerprogramma over een periode van 5 jaar. De onderhoudsplanning vanuit het beheerprogramma is langer dan de genoemde vijf jaar. Echter deze periode is een redelijke termijn waarop de onderhoudsuitgaven goed zijn te overzien en eventueel bij te sturen.

Toelichting Reserve Speelbeleidsplan

Doelstelling

Dekking kosten uitvoering speelbeleidsplan.

Onderbouwing

De uitgaven voortvloeiend uit het speelbeleidsplan 2008-2014 zouden tot een hoog beslag op de algemene middelen in de periode 2008-2014 leiden. Daarom heeft de raad ingestemd in 2008 met het vormen van een reserve Speelbeleidsplan om de lasten van het speelbeleidsplan te spreiden over de periode 2008-2022.

Toelichting Reserve Openbare ruimte

Doelstelling

N.v.t.

Onderbouwing

Op basis van het raadsvoorstel en raadsbesluit Assetmanagement openbare ruimte Groot planmatig onderhoud (28 januari 2016, RV15.69) heeft u besloten om de reserve openbare ruimte per 31 december 2015 op te heffen en het saldo per die datum toe te voegen aan de voorziening Groot planmatig onderhoud openbare ruimte. Dit is bij de eindcontrole van de jaarrekening terug gedraaid.

Toelichting Reserve Vinckebuurt

Doelstelling

Dekking herinrichtingskosten omgeving Vinckebuurt.

Onderbouwing

In de raadsvergadering van 22 april 2012 heeft de raad de vorming van een bestemmingsreserve Vinckebuurt vastgesteld. Deze bestemmingsreserve is gevormd om plankosten te dekken en om de infrastructuur rondom Vinckebuurt aan te leggen. Het betreft de herinrichting van de Petrus Steenkampweg, Burgemeester van Meetelenstraat en de Wilhelminakade ter hoogte van het Zeemandeel. Omdat deze wegen buiten het plangebied van de exploitatieovereenkomst met Zeeman en Bouwfonds vallen, komen deze herinrichtingskosten ten laste van de gemeente.

Door aangescherpte BBV regelgeving is het niet langer toegestaan om kosten van investeringen in maatschappelijk nut (zoals wegen) te dekken uit reserves. Het is verplicht om deze op de balans te activeren en hierover af te schrijven. Bij de 1e tussentijdse rapportage 2020 is de reserve verlaagd naar het niveau dat benodigd is voor de resterende plankosten. Het overschot is overgeheveld naar de budgetegalisatiereserve. De investeringskosten voor de betreffende infrastructuur vinden naar verwachting plaats in de jaren 2021 tot en met 2023 en worden als investeringsbedrag aangevraagd.

Toelichting Reserve Onderhoud MFA de Legmeer

Doelstelling

Door het Rijk ontvangen middelen voor onderhoud scholen beschikbaar houden voor onderhoud.

Onderbouwing

In 2012 is door de raad besloten een reserve Onderhoud MFA de Legmeer te vormen. De looptijd van deze reserve is tot en met 2050, gelijk aan de economische levensduur van het gebouw MFA de Legmeer.

Reserve Ruimte voor Ruimte

Doelstelling

Dekking kosten ruimte voor ruimte overeenkomsten.

Onderbouwing

Op 26 januari 2011 heeft de raad besloten om de uitvoeringsnota Ruimte voor Ruimte vast te stellen om voor de uitvoering van de regeling een bestemmingsreserve Ruimte voor Ruimte in te stellen. Dit laatste was tot en met 2016 nog niet mogelijk omdat er nog geen opbrengsten waren gegenereerd. Met het vaststellen van het bestemmingsplan De Rietkraag en het aflopen van de beroepstermijn is het bestemmingsplan onherroepelijk geworden. De grond is geleverd aan de ontwikkelaar en de betaling door de ontwikkelaar heeft plaatsgevonden. Volgens de uitgangspunten van de nota grondbeleid heeft er in 2017 een winstneming uit het project plaatsgevonden. Rekening houdend met de tot nu toe gemaakte kosten, de risico's en de nog te verwachten kosten is de winstneming ingeschat op € 650.000. Op basis van raadsvoorstel en raadsbesluit RV 2017-043916 is het bedrag van de winstneming toegevoegd aan de bestemmingsreserve Ruimte voor Ruimte. Met dit bedrag zijn de lopende verplichtingen Ruimte voor Ruimte worden ingelost en is voor de komende periode de financiële bandbreedte bekend waarbinnen volgende Ruimte voor Ruimte overeenkomsten kunnen worden gesloten.

Reserve Reiniging

Doelstelling

Egalisatie van kosten en opbrengsten die verband houden met het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen.

Onderbouwing

De kosten van reiniging moeten in principe volledig verhaald te worden door middel van de afvalstoffenheffing. Een mogelijk voordelig resultaat van het product reiniging bij de jaarrekening wordt ingezet bij de tariefstelling van het volgende begrotingsjaar. Hierdoor kunnen ook jaarlijkse schommelingen worden opgevangen en kan het tarief van de afvalstoffenheffing geleidelijk verlopen. Tot en met 2017 verliep dit al via de budgetegalisatiereserve. Bij de 2e Turap 2018 is besloten om een afzonderlijke reserve reiniging in te stellen.

Toelichting Reserve Riolering

Doelstelling

Egalisatie van kosten en opbrengsten van onderhoud en vervanging van rioleringen.

Onderbouwing

De kosten van riolering dienen in principe volledig verhaald te worden door middel van de rioolheffing. Om grote jaarlijkse schommelingen te kunnen opvangen is een reserve ingesteld, waarmee de tarieven geleidelijk kunnen verlopen naar een kostendekkend tarief voor de rioolheffing.

Volume

De volumebepaling is een afgeleide van het gemeentelijk rioleringsplan.

Voorzieningen

Verloop van de voorzieningen

Toelichting Voorziening Pensioenverplichtingen

Doelstelling

Dekking van pensioenaanspraken van bestuurders.

Onderbouwing

De pensioenverplichting voor de wethouders is tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd.

Toelichting Voorziening GreenPark Aalsmeer

Doelstelling

Dekking van 50% van het geprognosticeerde resultaat bij beëindiging van de bedrijfsvoering uit hoofde van onze garantstelling.

Onderbouwing

Het verlies is gewaardeerd op de eindwaarde van het gezamenlijke resultaat van het ontwikkelingsbedrijf (grondexploitatie) en het erfpachtbedrijf.

Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer

De boekwaarde van de (opgenomen) onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige financiële instellingen per 31 december 2020 betreft zeven leningen die zijn opgenomen bij de nv Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). De totale rentelast op de vaste schulden voor 2020 bedraagt € 1.892. De rentebaat bedraagt € 9. Dit heeft te maken met de korte looptijd van lening 40.112761 waar een negatieve rente tegenover staat.

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

Deze posten bestaan voornamelijk uit crediteuren, nog te betalen loonheffing, premies sociale verzekeringen en het banksaldo.

Overlopende passiva

De overige vooruitontvangen bedragen á € 0,27 miljoen die ten bate van volgende begrotingsjaren komen betreft de uitvoeringskosten Tozo. De verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen omvatten voor € 1,72 miljoen terugbetalingen aan het Rijk voor de vooruitontvangen bedragen met betrekking tot de Tozo regeling.

Specificatie uitkeringen conform artikel 49

Uitkeringen van het Rijk

Uitkeringen van overige Nederlandse overheidslichamen

Per uitkering met specifiek bestedingsdoel wordt bovenstaand het verloop gedurende het jaar weergegeven. Deze posten zijn opgenomen onder de overlopende passiva.

Bij de jaarrekening 2019 is onverhoopt een onjuist saldo t.b.v. de uitkeringen van overige Nederlandse overheidslichamen opgenomen in de toelichting op de balans. In de kolom "correctie beginbalans" hebben we dit inzichtelijk gemaakt en en daarnaast het juiste saldo gepresenteerd.

Gewaarborgde geldleningen

Het verstrekken van een gemeentegarantie leidt niet tot een feitelijk verplichting of betaling en wordt daarom niet meegenomen binnen de balanstelling. In de bijlage vindt u een beknopt overzicht van de gewaarborgde geldleningen.

Staat van gewaarborgde geldleningen voor het verkrijgen en het verbeteren van eigen woningen (model F2)

Overige gewaarborgde geldleningen (model F1)

De borg- en garantstellingen zijn indirect, waarbij de gemeente als achtervang of garantsteller fungeert.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

In het kader van Europese aanbestedingen zijn voorgaand jaar een aantal contracten meegenomen in de foutenevaluatie van de accountant voor de volledige contractwaarde. Dit is, zoals veriest vanuit de Kadernota Rechtmatigheid van de commissie BBV, opgenomen onder de "Niet uit de balans blijkende verplichtingen". De doorgevoerde wijziging betreft het toevoegen van een tabel met de totale onrechtmatigheden in het kader van EU-aanbestedingsregels voor 2021 en verder.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen (contractwaarde > € 1 miljoen)

Conform artikel 53a van het BBV onderstaand belangrijke financiële verplichtingen waaraan de gemeente voor toekomstige jaren is verbonden.